Μια σειρά από επιστημονικές μελέτες, δημοσιευμένες σε επιστημονικά περιοδικά παγκοσμίου κύρους όπως το American Economic Review και το Journal of Consumer Affairs, από την ειδική στα θέματα των κλάδων της προσωπικής χρηματοοικονομικής και του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, Καθηγήτρια Annamaria Lusardi, είχαν ήδη επισημάνει το έντονο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων.
Στις μελέτες αυτές, επισημαίνεται επίσης το γεγονός ότι καθώς οι γυναίκες συνήθως ζουν περισσότερο από τους άνδρες και αφιερώνουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τη ζωή τους στη φροντίδα της οικογένειάς τους, οδηγούνται εντέλει σε δυσμενέστερη χρηματοοικονομική θέση από τους άνδρες.
Τα ευρήματα των προαναφερθέντων επιστημονικών μελετών αναφέρονταν στην προ της έλευσης της πανδημίας περίοδο. Όμως και η πανδημία αυτή καθ’ αυτή φάνηκε πως έπληξε ασύμμετρα τις γυναίκες, σύμφωνα με πληθώρα σχετικών ερευνών, όπως ενδεικτικά αναφέρονται οι ακόλουθες: Pan American Health Organization (2022), Accenture (2021) και Wenham et al. (2020).
Παράλληλα, στις ήδη υπάρχουσες προκλήσεις έρχεται τώρα να προστεθεί και το ιδιαίτερα αυξημένο κόστος διαβίωσης λόγω της τρέχουσας κρίσης, καθώς και του υπέρμετρου πληθωρισμού που ροκανίζει τις αποταμιεύσεις των πολιτών στις τράπεζες, οι οποίες προσφέρουν σχεδόν μηδενικά επιτόκια καταθέσεων.
Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται λοιπόν ορισμένα ευρήματα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις έμφυλες εισοδηματικές διαφορές στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς επίσης και τα επτά σημαντικότερα πράγματα τα οποία πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες σχετικά με το χρήμα [1].
Βασικό συμπέρασμα όλων των σχετικών προσεγγίσεων επί των θεμάτων αυτών, αποτελεί το ότι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός μπορεί να μειώσει τις μισθολογικές διαφορές μεταξύ των φύλων και να προσδώσει την χρηματοοικονομική ανεξαρτησία σε όλους τους πολίτες, και φυσικά στις γυναίκες ως ομάδα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος.
Έμφυλες εισοδηματικές διαφορές στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα
Σε σχετική αναφορά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Gender pay gap in Europe: facts and figures, 2020), το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων ορίζεται ως η διαφορά των μέσων αποδοχών ανάμεσα στις γυναίκες και στους άνδρες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της αναφοράς, τα οποία αποτυπώνονται και στο παρακάτω σχετικό γράφημα, οι γυναίκες στην Ε.Ε. κερδίζουν κατά μέσον όρο περίπου 13% λιγότερο ανά ώρα εργασίας από τους άνδρες. Υπάρχουν, όμως, σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών της: το 2020 η μεγαλύτερη σχετική μισθολογική διαφορά σημειώθηκε στην Εσθονία (22,3%), ενώ το μικρότερο μισθολογικό χάσμα συναντάται στο Λουξεμβούργο (0,7%).
Στη χώρα μας δεν φαίνεται να υπάρχουν έντονες μισθολογικές διαφορές. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βρισκόμαστε κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε., θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν σε επιχειρήσεις που απασχολούν τουλάχιστον 10 υπάλληλους.
Θα πρέπει επίσης να παρατηρήσουμε, όπως εύστοχα επισημαίνεται και στο πόρισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι ένα μικρότερο μισθολογικό χάσμα δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη μεγαλύτερη ισότητα των φύλων. Σε ορισμένα κράτη-μέλη της Ε.Ε., οι μειωμένες μισθολογικές διαφορές συνδέονται με την χαμηλότερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, στην επιχειρηματικότητα, στην πολιτική και γενικότερα στην λήψη αποφάσεων σε διάφορες εκφάνσεις της κοινωνίας.
Γράφημα 1: Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην Ε.Ε. ανά χώρα (European Parliament, 2020)
Τα επτά πράγματα που οφείλουν να γνωρίζουν οι γυναίκες σχετικά με το χρήμα
Έχοντας λοιπόν διαπιστώσει το πρόβλημα του έντονου μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων, μέσω πληθώρας επιστημονικών μελετών, ερευνών και σχετικών στατιστικών στοιχείων, παρακάτω παρουσιάζονται τα επτά σημαντικότερα πράγματα τα οποία πρέπει να γνωρίζουν οι γυναίκες σχετικά με το χρήμα.
- Τι σημαίνει χρηματοοικονομική ανεξαρτησία
Η χρηματοοικονομική ανεξαρτησία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το αποτέλεσμα της μετάβασης από μία κατάσταση στην οποία το άτομο βιώνει έντονο χρηματοοικονομικό άγχος, σε μία κατάσταση στην οποία έχει αποκτήσει τον έλεγχο της χρηματοοικονομικής του κατάστασης, και έχει επομένως τη δυνατότητα να λάβει αποφάσεις χωρίς εξωτερική βοήθεια, να θέσει προτεραιότητες, και να αναπτύξει αποτελεσματικές συνήθειες σχετικά με την διαχείριση των χρημάτων του, όπως η αποταμίευση και ο προϋπολογισμός εσόδων/εξόδων, προκειμένου να επιτύχει τους χρηματοοικονομικούς και άλλους στόχους του.
«Οι στόχοι που έθεταν οι παλαιότερες γενιές, όπως για παράδειγμα η αγορά ενός σπιτιού, δεν είναι πλέον ρεαλιστικοί για τη δική μας γενιά», αναφέρουν η Margot και η Alexia de Broglie, οι δύο νεαρές συν-ιδρύτριες της ψηφιακής εφαρμογής χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης για τις γυναίκες της γενιάς Z, «Your Juno».
Σύμφωνα με τις δύο συν-ιδρύτριες, τα θέματα τα οποία φαίνεται να προκαλούν το ενδιαφέρον των γυναικών σήμερα είναι οι επενδύσεις, η διαπραγμάτευση του μισθού τους και η εξεύρεση των κατάλληλων οδών ώστε να γίνουν ελεύθεροι επαγγελματίες και να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση.
Τις σχετικές πληροφορίες τις αντλούν μέσω της ανταλλαγής εμπειριών με τις υπόλοιπες χρήστριες της εφαρμογής. «Το στοιχείο της κοινότητας προσφέρει σημαντική ενδυνάμωση στις γυναίκες», αναφέρει σχετικά η Alexia. «Τις περισσότερες φορές, τα χρήματα αποτελούν πηγή άγχους και αιτία πρόκλησης αρνητικών συναισθημάτων, όπως η ντροπή, ενώ θα έπρεπε αντίθετα να προσφέρουν ελευθερία, ενδυνάμωση και ασφάλεια».
- Όλο και περισσότερες γυναίκες επενδύουν πλέον τα χρήματά τους
Κατά την διάρκεια της πανδημίας, οι ψηφιακές πλατφόρμες επενδύσεων και οι διάφορες εφαρμογές χρηματιστηριακών συναλλαγών κατέγραψαν έντονη άνοδο, καθώς και την εμφάνιση ενός νέου κύματος επενδυτών∙ των γυναικών. Όταν οι αγορές κινούνται ανοδικά, η διαχείριση των επενδύσεων φαίνεται να είναι μια εύκολη υπόθεση. Όταν όμως οι αγορές γίνονται απρόβλεπτες και σημειώνονται εντυπωσιακές πτώσεις, όπως αυτή που βιώσαμε πρόσφατα, θα πρέπει να έχουν σαφή επενδυτική στρατηγική και να κατανοούν ότι όλες οι αγορές, αλλά ιδιαίτερα οι χρηματιστηριακές αγορές και η αγορά των κρυπτονομισμάτων, χαρακτηρίζονται από μεγάλη μεταβλητότητα και μεγάλη πιθανότητα απώλειας των κεφαλαίων.
«Αφιερώνουμε τόσο πολύ χρόνο στο να εργαζόμαστε σκληρά για να κερδίσουμε χρήματα, αλλά δεν αφιερώνουμε τον ανάλογο χρόνο στην διαχείριση και την διατήρηση της περιουσίας μας», αναφέρει σχετικά η Charlotte Ransom, ιδρύτρια της Netwealth, μίας εταιρείας διαχείρισης κεφαλαίων στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την Βασιλική Υπηρεσία Δημοσίων Εσόδων και Τελωνείων (HMRC), οι γυναίκες στο Ηνωμένο Βασίλειο αποταμιεύουν περισσότερο από τους άντρες, και ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι επειδή «δυσκολεύονται να αναλάβουν δράση στον κλάδο της προσωπικής χρηματοοικονομικής». Τις ημέρες αυτές, ο υψηλός πληθωρισμός «τρώει» τις αποταμιεύσεις τους και αυτό αποτελεί ένα επιπλέον σοβαρό πρόβλημα. Επίσης, σύμφωνα με μελέτες παγκόσμιων φορέων, όπως ο ΟΟΣΑ, οι γυναίκες συνήθως εμφανίζονται να έχουν χαμηλότερο επίπεδο χρηματοοικονομικών γνώσεων και περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοοικονομικά και επενδυτικά προϊόντα. Ως αποτέλεσμα, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τους άντρες, τόσο ως προς την συμμετοχή τους στην επενδυτική αγορά, όσο και ως προς την απόκτηση και οικοδόμηση πλούτου.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Charlotte Ransom ισχυρίζεται ότι ο καθορισμός εφικτών μακροπρόθεσμων στόχων, όπως η δημιουργία μίας συγκεκριμένης επιπρόσθετης εισοδηματικής ροής για την περίοδο της συνταξιοδότησης, μπορεί να κινητοποιήσει πολύ περισσότερο τις γυναίκες να επενδύσουν τα χρήματά τους και να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία, παρά η απλή προώθηση ενός επενδυτικού προϊόντος από επενδυτικούς ή τραπεζικούς συμβούλους. «Όταν οι γυναίκες κατανοούν πώς οι επενδύσεις μπορούν να ευθυγραμμιστούν με τους στόχους τους, τα καταφέρνουν πολύ καλά με τις επενδύσεις», προσθέτει η Ransom.
«Η χρηματοοικονομική άγνοια δεν οδηγεί στην ευτυχία», αναφέρει η Καθηγήτρια Annamaria Lusardi, ιδρύτρια του Παγκόσμιου Κέντρου Αριστείας για τον Χρηματοοικονομικό Αλφαβητισμό (Global Financial Literacy Excellence Center) στο Πανεπιστήμιο George Washington. «Προσπαθήστε, με μικρά βήματα κάθε φορά, να διευρύνετε τις χρηματοοικονομικές σας γνώσεις, αφιερώνοντας ακόμα και 10 έως 15 λεπτά κάθε εβδομάδα ή κάθε μήνα για να διαβάσετε και να μάθετε νέα πράγματα σχετικά με την διαχείριση του χρήματος».
- Γνωρίζετε πόσα χρήματα κερδίζει ο σύντροφός σας, καθώς και το πού φυλάσσονται οι κοινές σας αποταμιεύσεις ή/και οι επενδύσεις σας;
Κάθε γυναίκα οφείλει να γνωρίζει την απάντηση σε αυτή την ερώτηση∙ ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό του γυναικείου πληθυσμού δεν την γνωρίζει!
Έχει παρατηρηθεί, δυστυχώς, ότι πολλές γυναίκες έχουν περιορισμένες γνώσεις πάνω στον τομέα των χρηματοοικονομικών.
Μάλιστα παραδέχονται ότι τα θέματα χρηματοοικονομικής διαχείρισης τα έχουν αναλάβει αποκλειστικά οι σύντροφοί τους. Όπως ήδη αναφέρθηκε, οι γυναίκες ζουν περισσότερο από τους άντρες, και ως εκ τούτου, γίνεται εμφανής η επιτακτική ανάγκη για την άμεση δημιουργία μιας πλατφόρμας επικοινωνίας, ενός διαλόγου σχετικά με τα χρήματα και τα διάφορα χρηματοοικονομικά προϊόντα που χρησιμοποιούν, ανεξάρτητα από το αν ένα ζευγάρι χωρίσει ή εάν η σχέση τους διατηρηθεί για πάντα.
Η πραγματικότητα είναι ότι ένα σημαντικό ποσοστό των γυναικών σε ολόκληρο τον κόσμο δεν θα γνώριζε πού βρίσκονται φυλαγμένα τα χρήματα που έχουν από κοινού με τους συζύγους τους, οι κωδικοί πρόσβασης στους τραπεζικούς λογαριασμούς, οι τίτλοι ιδιοκτησίας του σπιτιού, καθώς και πολλά άλλα σημαντικά έγγραφα, σε περίπτωση που οι σύζυγοί τους έφευγαν ξαφνικά από την ζωή.
- Ο χρηματοοικονομικός αντίκτυπος της απόκτησης ενός παιδιού
Οι γυναίκες συνήθως συνειδητοποιούν ότι τα μελλοντικά εισοδήματά τους πρόκειται να περιοριστούν, όταν γίνονται μητέρες∙ όμως η χρηματοοικονομική γνώση και ο σωστός χρηματοοικονομικός προγραμματισμός μπορούν να συμβάλουν στον περιορισμό τέτοιων αρνητικών «εκπλήξεων».
Η Tobi Asare, ιδρύτρια του ιστοτόπου «My Bump Pay», προτείνει στα ζευγάρια να ξεκινούν τον σχετικό χρηματοοικονομικό προγραμματισμό, αρκετό χρονικό διάστημα πριν προχωρήσουν στην δημιουργία οικογένειας και στην απόκτηση παιδιών.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει συλλέξει και έχει αναρτήσει στον ιστότοπό της η Asare, ορισμένοι εργοδότες στο Ηνωμένο Βασίλειο προσφέρουν πολύ πιο «γενναιόδωρα» πακέτα παροχών σε μέλλοντες και νέους γονείς, σε σχέση με άλλους. Αυτό ωστόσο που αξίζει προσοχής είναι ότι περισσότεροι εργοδότες έχουν αρχίσει και συνειδητοποιούν πλέον ότι οι άντρες επιθυμούν να έχουν πιο ενεργό ρόλο στη ζωή του παιδιού τους, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Συγκεκριμένα, η από κοινού γονική άδεια αρχίζει να αποτελεί πιο σύνηθες φαινόμενο∙ ωστόσο, παρά τα πλεονεκτήματα που εμφανίζει, δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη σε όλες τις εταιρείες.
Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι εργαζόμενοι γονείς να ενημερώνονται για τις γονικές άδειες, τις αποζημιώσεις και τα γονικά επιδόματα τα οποία ενδεχομένως να δικαιούνται, ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν οικονομικά από αυτά τα προνόμια, αλλά και να μπορέσουν να καταρτίσουν το χρηματοοικονομικό τους πλάνο με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Η παραπάνω σύσταση αφορά ακόμα περισσότερο στις γυναίκες σε μονογονεϊκές οικογένειες, οι οποίες αντιμετωπίζουν ακόμα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα και καλούνται να αναλάβουν μόνες τους την διευθέτηση των χρηματοοικονομικών θεμάτων του νοικοκυριού και τη φροντίδα του παιδιού/των παιδιών τους, χωρίς την βοήθεια κάποιου συντρόφου. Και σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, αναδύεται για ακόμα μία φορά η σημασία της χρηματοοικονομικής ενδυνάμωσης των γυναικών μέσω της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης.
- Η ευέλικτη εργασία δεν απευθύνεται μόνο στις γυναίκες
Στο City του Λονδίνου, ορισμένες επιτυχημένες Διευθύνουσες Σύμβουλοι (CEOs) ενθαρρύνουν τις γυναίκες να σταματήσουν να εργάζονται από το σπίτι και να επιστρέψουν στο γραφείο.
Αν όμως το ευέλικτο ωράριο δεν αποτελέσει εργασιακό αίτημα και των δύο φύλων, υπάρχει ο φόβος να πληγούν σε αδικαιολόγητο βαθμό οι μισθολογικές απολαβές και οι εργασιακές προοπτικές των γυναικών. Δυστυχώς, η συζήτηση για ευέλικτη εργασία των ανδρών, η οποία προσέβλεπε στο να μπορέσουν να μοιραστούν την ευθύνη της ανατροφής και φροντίδας των παιδιών με τις συντρόφους τους, σταμάτησε νωρίς.
Σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο, τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες μπορούν να επωφεληθούν από μία ανοιχτή συζήτηση γύρω από τις ευέλικτες μορφές και τα ευέλικτα ωράρια εργασίας.
- Πώς να βρείτε μία δεύτερη απασχόληση
Η ανάγκη των γυναικών να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στην εργασία τους, έχει συχνά αποτελέσει κίνητρο ώστε να γίνουν ελεύθεροι επαγγελματίες ή να ξεκινήσουν την δική τους επιχείρηση. Ωστόσο, σύμφωνα με τις στατιστικές, οι επιχειρήσεις που ανήκουν σε γυναίκες συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες να αναπτυχθούν και συνήθως δεν προσελκύουν ικανοποιητικά κεφάλαια από εξωτερικούς επενδυτές.
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Atomico, μία εταιρεία κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 2021 μόλις το 1,1% των κεφαλαίων χρηματοδότησης διοχετεύτηκε σε εταιρείες τεχνολογίας οι οποίες διευθύνονταν από γυναίκες. Η εταιρεία αναφέρει επίσης ότι υπάρχει έλλειψη ίσης αντιπροσώπευσης των δύο φύλων, όχι μόνο στις εταιρείες που αναζητούν χρηματοδότηση, αλλά και στις επενδύτριες εταιρείες. Συγκεκριμένα, το 2021, σύμφωνα με τα ευρήματα των ερευνών που διεξήχθησαν, υπολογίστηκε ότι μόλις το 12% των εταίρων και των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων στις ευρωπαϊκές εταιρείες κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών ήταν γυναίκες.
Η αρχή της διασποράς των εισοδημάτων μας σε περισσότερες από μια πηγές, αν και δύσκολη στην εφαρμογή, είναι μια αποτελεσματική στρατηγική για την επίτευξη της προσωπικής χρηματοοικονομικής μας ανεξαρτησίας.
- Πώς να μεγιστοποιήσετε τις προοπτικές σας όσον αφορά στο εισόδημά σας: Πιστέψτε στον εαυτό σας!
Μία δεύτερη απασχόληση μπορεί να προσφέρει σημαντικό επιπρόσθετο εισόδημα, και μπορεί να αποτελέσει επίσης και την αφορμή για το ξεκίνημα μιας νέας καριέρας. Ωστόσο, είναι σημαντικό η κύρια απασχόλησή σας να σας εξασφαλίζει έναν ικανοποιητικό μισθό.
«Η μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων προϋποθέτει να κινητοποιηθείτε και να ζητήσετε αύξηση του μισθού σας», αναφέρει η Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου George Washington, Annamaria Lusardi, πιστεύοντας ότι μέρος του προβλήματος οφείλεται στο γεγονός ότι οι γυναίκες διαπραγματεύονται σε μικρότερο βαθμό τις μισθολογικές τους αυξήσεις σε σχέση με τους άντρες.
Συμβουλεύει μάλιστα τις γυναίκες να βελτιώσουν την αντίληψη που έχουν για τις προοπτικές τους σχετικά με την αύξηση του εισοδήματός τους, προσθέτοντας ότι αν οι διαπραγματεύσεις με τον εργοδότη/την εργοδότρια τους δεν αποφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, «η καλύτερη λύση είναι η αναζήτηση νέας θέσης εργασίας».
«Στο μέλλον, η συζήτηση δεν θα εστιάζεται μόνο στην ευέλικτη εργασία, αλλά και στις ευέλικτες καριέρες», αναφέρει η Jane Portas, ειδική στα χρηματοοικονομικά και δημιουργός του ιστοτόπου «Six Moments that Matter». «Καθώς το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, οι άνθρωποι θα αποχωρούν από τις παλιές θέσεις τους και θα εισέρχονται εκ νέου στην αγορά εργασίας, ενώ τα άτομα που θα βρίσκονται στα 50 και στα 60 τους θα χρειάζεται να αποκτήσουν νέες δεξιότητες. Οπότε η αλλαγή μεταξύ θέσεων εργασίας ίσως να μη γίνεται στο μέλλον με μόνο κριτήριο τον μισθό, αλλά και τις νέες διαθέσιμες ευκαιρίες».
«Ακόμα και αν δεν εργάζεστε αυτή την στιγμή διότι έχετε αναλάβει την φροντίδα της οικογένειάς σας, προσπαθήστε να συνεχίσετε να ικανοποιείτε τα κριτήρια για την πιθανή πρόσληψή σας στο μέλλον», συμβουλεύει η Lusardi. «Αναπτύξτε δεξιότητες οι οποίες είναι χρήσιμες στην αγορά εργασίας, αποκτήστε μία απασχόληση, παραμείνετε διασυνδεδεμένη ή αναπτύξτε ένα δίκτυο ανθρώπων οι οποίοι θα μπορέσουν στο μέλλον να σας βοηθήσουν να βρείτε μία θέση εργασίας που σας αξίζει».
«Οι γυναίκες δεν αποτελούν μειονότητα, αλλά το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού», σημειώνει η Lusardi στο ειδικό αφιέρωμα των Financial Times για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό. «Είμαστε μια μεγάλη ομάδα∙ χρειαζόμαστε μια πιο δυνατή φωνή, την οποία πρέπει να υψώνουμε για να βεβαιωθούμε ότι η αλλαγή θα επέλθει. Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας βοηθά τις γυναίκες να υπενθυμίζουν στους άντρες όλα αυτά τα σημαντικά θέματα».
Συμπεράσματα
Είναι προφανές ότι οι γυναίκες αναλαμβάνουν πολλαπλούς ρόλους κατά την διάρκεια της ζωής τους, οι οποίοι ενδέχεται να εμποδίζουν τις προοπτικές τους για απόκτηση και οικοδόμηση πλούτου, επαγγελματική ανέλιξη και συνταξιοδοτική ευημερία. Παρά τις διεκδικήσεις του γυναικείου φύλου τις τελευταίες δεκαετίες και την κατάκτηση πολλών δικαιωμάτων και προνομίων, τα οποία οι γυναίκες στερούνταν στο παρελθόν, απέχουμε πολύ ακόμα από την ισότητα των δύο φύλων σε ότι αφορά το χρήμα και τη διαχείρισή του. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην χώρα μας, παρά τα δειλά βήματα που έχουν γίνει.
Η πρόοδος σε αυτό τον τομέα μπορεί να επιτευχθεί, πέρα από θεσμικές παρεμβάσεις, σίγουρα μέσα από την χρηματοοικονομική ενδυνάμωση των γυναικών, η οποία θα τους προσφέρει τις απαραίτητες γνώσεις για τον έλεγχο της χρηματοοικονομικής τους κατάστασης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο άρθρο, τα οποία αφορούν ευρήματα κυρίως από το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και την Ευρώπη εν γένει, εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι γυναίκες είναι ικανές να διαχειριστούν τα χρήματά τους, να σχεδιάσουν το χρηματοοικονομικό μέλλον τους, να προβούν σε αποτελεσματικές επενδύσεις, και να διευθύνουν αποτελεσματικά μικρές ή μεγάλες επιχειρήσεις. Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας να συνεχιστούν δυναμικά οι πρωτοβουλίες οι οποίες διευκολύνουν την είσοδο των γυναικών στον κλάδο της προσωπικής χρηματοοικονομικής, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να αρθούν σταδιακά τα εμπόδια τα οποία οδηγούν στη μισθολογική ανισότητα των δύο φύλων, έτσι ώστε οι γυναίκες να έχουν ίσες ευκαιρίες στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία και στην εξασφάλιση της χρηματοοικονομικής τους ανεξαρτησίας.
[1] Το άρθρο στηρίζεται σε ιδέες που περιέχονται στο σχετικό άρθρο της Claer Barrett, το οποίο δημοσιεύτηκε στους Financial Times στις 4 Μαρτίου του 2022, με τίτλο «Seven things women need to know about money».
Βιβλιογραφία
- Accenture (2021), “Gender equality slumps during the COVID-19 pandemic”, Accenture the Netherlands. (https://www.accenture.com/nl-en/blogs/insights/gender-equality-covid-19)
- Bucher-Koenen, T., Lusardi, A., Alessie, R. and van Rooij, M. (2017), “How Financially Literate Are Women? An Overview and New Insights”, J Consum Aff, 51: 255-283.
- Claer Barrett (2022), “Seven things women need to know about money”, Financial Times. (https://www.ft.com/content/4bb7eb05-1bf4-4e17-841f-794d03c25178)
- European Parliament (2020), “Gender pay gap in Europe: facts and figures”. (https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20200227STO73519/gender-pay-gap-in-europe-facts-and-figures-infographic)
- Lusardi, A. and Mitchell, O. S. (2008), “Planning and Financial Literacy: How Do Women Fare?”, American Economic Review, 98 (2): 413-17.
- Pan American Health Organization (2022), “COVID-19 Pandemic Disproportionately Affected Women in the Americas”. (https://www.paho.org/en/news/8-3-2022-covid-19-pandemic-disproportionately-affected-women-americas)
- Wenham, C., Smith, J., Davies, S. E., Feng, H., Grépin, K. A., Harman, S., Herten-Crabb, A., and Morgan, R. (2020), “Women are most affected by pandemics – lessons from past outbreaks”, Nature, 583 (7815), 194–198.
*Η Αφροδίτη Σταθοπούλου είναι Επιστημονική Συνεργάτιδα του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.
*Άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Τεύχος 178 του περιοδικού «Οικονομικά Χρονικά», του τριμηνιαίου επιστημονικού περιοδικού του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας.
