Η ακριβή στέγαση και γενικά η οικονομική ανασφάλεια που νιώθουν οι νέοι να προχωρήσουν στη δημιουργία οικογένειας, δεν είναι άσχετη με τις ελλείψεις στην κυπριακή αλλά και την παγκόσμια αγορά εργασίας. Τώρα το πρόβλημα είναι τα άδεια ράφια, σε λίγο ωστόσο θα συνειδητοποιήσουμε πως μια γενιά έχει χαθεί.
Όταν την άνοιξη στις ΗΠΑ μεγάλη αλυσίδα γρήγορου φαγητού γύριζε το κλειδί στην πόρτα για να ανοίξει, μετά από την άρση των περιοριστικών μέτρων που επέφερε η πανδημία, διαπίστωσε πως δεν είναι οι πελάτες που δεν επέστρεφαν, αλλά οι υπάλληλοί της. Ξεπερνώντας το αρχικό σοκ, έδωσε γενναίες αυξήσεις (για τα δεδομένα του κλάδου) αλλά και πάλι δεν κατάφερε να γίνει ελκυστική. Στο μάτι όλων, μπήκε αδίκως τελικά, το χρήμα που μοίρασε γενναιόδωρα ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιτεν για να στηρίξει τους ανέργους και η αγορά ετοιμάστηκε να πάρει τη ρεβάνς από τα «τζιτζίκια». Αρχές του φθινοπώρου, ωστόσο, διάβασα πως στο Όρεγκον η συγκεκριμένη εταιρεία «κυνηγούσε» ακόμη και δεκατετράχρονα για να καλύψει το κενό. Την ίδια εποχή το Ηνωμένο Βασίλειο γινόταν παγκόσμιο πρωτοσέλιδο για τις ελλείψεις σε προσωπικό που οδήγησαν σε άδεια ράφια στα σουπερμάρκετ και τελικά τον στρατό να βγει στους δρόμους για να αναλάβει τις διανομές. Τώρα, γίνεται θέμα και στην Κύπρο.
Βέβαια, δεν είναι τώρα που καταγράφονται οι ελλείψεις προσωπικού. Από το καλοκαίρι οι ξενοδόχοι και γενικά οι κλάδοι που καλύπτουν τις ανάγκες των τουριστών είχαν σημάνει συναγερμό. Τότε, όλοι σκέφτηκαν πως το φαινόμενο είναι παροδικό. Μάλιστα δεν ήταν και λίγοι που είπαν «καλά να πάθετε που τόσα χρόνια εκμεταλλευόσασταν τον κόσμο ή δεν αφορά τον δικό μας κλάδο που έχει ζήτηση». Μόνο που δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Ναι, ισχύει σε έναν βαθμό το δεν «βρίσκετε με τα λεφτά που δίνετε», αλλά το να δίνεις 20%-50% αύξηση και πάλι να μην βρίσκεις, αυτό λέει πολλά για διάφορα επαγγέλματα. Μάλιστα, κάποια από αυτά τώρα πληρώνουν πολύ καλύτερα, από «καλές» θέσεις στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Ο μεγάλος Γερμανός κοινωνιολόγος Μαξ Βέμπερ ίσως να μας έλεγε για το στάτους που έχουν αυτά τα επαγγέλματα του μπλε κολάρου, που για χρόνια τώρα έχουν απαξιωθεί στα μάτια της κοινωνίας. Πως υποτιμήσαμε τους μισθούς τους, τώρα κανένας δεν θέλει αυτές τις δουλειές.
Το θέμα ωστόσο είναι ακόμη πιο σύνθετο για να απαντηθεί με υπεραπλούστευση κοινωνιολογίας του 19ου αιώνα. Στην ερώτηση πού είναι οι νέοι και γιατί δεν καταδέχονται τις δουλειές που έκαναν οι προηγούμενες γενιές, η απάντηση είναι πως οι νέοι είναι στο σπίτι. Αλλά δεν είναι στο σπίτι γιατί είναι η πιο καλομαθημένη γενιά της ανθρωπότητας και δεν θέλει να λερώσει τα χέρια της με σκληρή εργασία. Άλλωστε, εδώ και λίγες γενιές, οι επόμενες ήταν πολύ πιο καλομαθημένες από τις προηγούμενες. Το πρόβλημα είναι πως τώρα η εργασία δεν μπορεί να σου δώσει πολλά περισσότερα από όσα έχεις ήδη εξασφαλίσει. Ποιος με τον βασικό μισθό μπορεί να αγοράσει ή να νοικιάσει σπίτι; Παλιά με λίγη επιπλέον προσπάθεια στην εργασία και με τη βοήθεια της οικογένειας, οι περισσότεροι μπορούσαν να πάρουν τον δρόμο τους. Τώρα είναι σχεδόν μάταιο.
Με την αδυναμία να καλύψει βασικές ανάγκες, αυτή η γενιά παραμένει στην οικογενειακή εστία και φροντίζει να μην αποκτήσει άλλες πολυδάπανες ευθύνες πχ. γάμος, παιδιά, αυτοκίνητα. Καλύπτει τα θέλω της με δουλειές που δεν θέλουν κόπο και αντέχει να περιμένει τον διορισμό ή την εργασία που ονειρεύεται. Πολλοί μάλιστα βρίσκουν μερική απασχόληση σε δουλειές μέσω διαδικτύου, ενώ άλλοι μπαίνουν στη βιομηχανία των κρυπτονομισμάτων με στόχο να καλύψουν όλα τα θέλω μόλις αυτό «απογειωθεί». Οι πιο μελετηροί ίσως να συνεχίζουν την ακαδημαϊκή τους έρευνα και να λαθροβιούν με «υπολείμματα» των ερευνητικών έργων των πανεπιστημίων και οι ακόμη πιο «ανήσυχοι» να στήνουν startup με στόχο να γίνουν οι επόμενοι Έλον Μασκ. Κάποιοι ενδεχομένως και να τα καταφέρουν. Ωστόσο, η ουσία εδώ είναι πως όλο και λιγότεροι απομένουν για να κρατούν τον δίσκο, να σερβίρουν καφέ ή να πλένουν τα πιάτα. Και αν τώρα το πρόβλημα είναι το φαγητό που δεν σερβίρεται στην ώρα του, σε λίγα χρόνια το πρόβλημα θα είναι τι να κάνουμε με τους άστεγους, άτεκνους, ανεπάγγελτους και αποπροσανατολισμένους ενηλικο-ανήλικους. Είναι γι’ αυτό που πρέπει ο πολιτικός σχεδιασμός, οι φορολογίες και η οικονομία να κινούνται γύρω από τις ανάγκες των νεότερων γενιών. Το θέμα ωστόσο είναι πως οι νέοι δεν ψηφίζουν και έτσι δύσκολα θα δούμε πολιτικές που θα ξεφουσκώνουν την ακριβή στέγη ή που θα τους ενθαρρύνουν να πάρουν τον δρόμο τους. Ετοιμαστείτε να χάσουμε μια γενιά.
Πηγή: https://politis.com.cy/politis-news/oikonomia/choris-elpida-den-anaziteitai-ergasia/
