Την άμεση ανάγκη για δράση ως προς την εφαρμογή του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, τόνισε η καθηγήτρια Annamaria Lusardi του πανεπιστημίου The George Washington University, κατά την παρουσίαση της στο διεθνές συνέδριο που διοργάνωσε η Κεντρική Τράπεζα και που πραγματοποιήθηκε χθες, σχετικά με την εθνική στρατηγική χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού της Κύπρου.
Η κ. Lusardi τόνισε ότι χρειάζεται επιθετικότερη παρέμβαση για την εφαρμογή της στρατηγικής, ξεκαθαρίζοντας ότι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός θα έπρεπε να είναι παντού, όπως σχολεία, κολέγια/πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες, μουσεία και θέατρα.
Σύμφωνα με την κ. Lusardi, μόλις το ένα τρίτο του κόσμου είναι χρηματοοικονομικά εκπαιδευμένο, την ίδια ώρα που υπάρχει ανάγκη για χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό.
Σημείωσε ότι η έλλειψη χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης οδηγεί σε κρίσεις, κάτι που το παγκόσμιο σκηνικό κατέγραψε μέσω των ίδιων των κρίσεων.
Τόνισε ακόμη, ότι μέσω του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού αναπτύσσεται η χρηματοοικονομική αγορά, το χρηματοοικονομικό σύστημα, αλλά και η χρηματοοικονομική ασφάλεια.
Εξ ου ανέφερε, η συμμετοχή της Κύπρου στην προσπάθεια αλφαβητισμού είναι σημαντική, καθώς υπάρχει ανάγκη εκπαίδευσης ολόκληρου του πληθυσμού και ειδικότερα, των ομάδων που σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας της Κεντρικής Τράπεζας, είναι ακόμη λιγότερο χρηματοοικονομικά εγγράμματοι.
Το προφίλ των οικονομικά αναλφάβητων
Όπως ανέφερε στην ομιλία του ο διοικητής της ΚΤ, Κωνσταντίνος Ηροδότου, τα επίπεδα χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού είναι ανησυχητικά χαμηλά στις ομάδες πληθυσμού των νέων, ανέργων, γυναικών, πολιτών με χαμηλό εισόδημα, κατώτερης εκπαίδευσης, αλλά και σε άτομα που δεν παρακολούθησαν μαθήματα οικονομικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Εξάλλου, όπως αναφέρθηκε στο πλαίσιο συζήτησης κατά το συνέδριο, τα επίπεδα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού είναι χαμηλά επίσης στις ευάλωτες ομάδες, τους ηλικιωμένους και στη μερίδα του πληθυσμού με μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Τα αποτελέσματα της έρευνας ΚΤ
Αντικείμενο συζήτησης στο πάνελ στο οποίο συμμετείχαν οι Παναγιώτης Ανδρέου από το ΤΕΠΑΚ, Adele Atkinson από το University of Birmingham, Γιώργος Κυριάκου από τη ΚΤΚ, Μιχάλης Χαλιάσος από το Goethe University Frankfurt και Ανδρέας Μηλιδώνης από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, ήταν τα αποτελέσματα της έρευνας της εθνικής στρατηγικής για τον χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό στην Κύπρο.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι Κύπριοι δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη σημασία της διασποράς του κινδύνου, παρά τις προηγούμενες κρίσεις που πέρασαν. Ακόμη, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων δεν κατανοεί την έννοια του ανατοκισμού, με μόνο το 44,7% να την κατανοεί.
Επιπλέον, οι πέντε συμμετέχοντες στο πάνελ, αναφέρθηκαν στην χαμηλή χρηματοοικονομική γνώση η οποία συνδέεται με την υψηλή οικονομική ευθραυστότητα, εξηγώντας ότι οι πολίτες με χαμηλές βαθμολογίες στις γνώσεις αυτές, «κινδυνεύουν» περισσότερο.
Οι ομιλητές έδωσαν ακόμη και το παράδειγμα με τα αυξημένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, προσθέτοντας ότι μερίδιο των ΜΕΔ ανήκει σε άτομα με χαμηλό χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό.
Αναφορά έγινε και στα σχολικά μαθήματα σχετικά με τα οικονομικά και τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση, με τους ομιλητές να επισημαίνουν την σημαντικότητα της διασύνδεσης τους, αφού η πληθυσμιακή ομάδα των νέων στη λυκειακή βαθμίδα θεωρείται ότι είναι χρηματοοικονομικά εγγράμματη στο 20%.
Η κ. Lusardi τόνισε την ανάγκη για δημιουργία μεγάλων προγραμμάτων σε σχολεία και κολέγια όσον αφορά τον χρηματοοικονομικό αναλφαβητισμό, καθώς και στους τομείς εργασιακής απασχόλησης.
Ξεκαθάρισε ότι είναι σημαντικό η χρηματοοικονομική εκπαίδευση να γίνει υποχρεωτική ώστε να αποφευχθούν μελλοντικά προβλήματα και προκλήσεις.
Πρόσθετα, ανέφερε ότι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός είναι «σαν το νερό για το οικοσύστημα», εξηγώντας ότι είναι αναγκαίο συστατικό για την κοινωνία, καθώς αποτελεί τη βάση του χρηματοοικονομικού οικοσυστήματος.
Χωρίς τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό, το οικοσύστημα δεν μπορεί να αναπτυχθεί, συμπλήρωσε.
Προκλήσεις
Αναφερόμενη στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το παγκόσμιο σκηνικό σχετικά με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό, η κ. Lusardi αναφέρθηκε στα πολύ χαμηλά επίπεδα αλφαβητισμού προσθέτοντας ότι ο αλφαβητισμός δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένος, ούτε και στις οικονομικά ανεπτυγμένες οικονομίες.
Ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός είναι περισσότερο διαδεδομένος, υπογράμμισε, καθώς η αυξανόμενη γνώση και η αλλαγή συμπεριφοράς απαιτεί κάτι περισσότερο από μικρού μεγέθους παρεμβάσεις.
Παρά τα χαμηλά επίπεδα, παρατήρησε ότι καταγράφεται μικρή αύξηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, ωστόσο με πολύ αργούς ρυθμούς.
Σημείωσε ακόμη την μεγάλη ετερογένεια που υπάρχει μεταξύ των δημογραφικών υποπληθυσμών, εξηγώντας ότι πρέπει να γίνονται ενέργειες προσαρμοσμένες στην κάθε ομάδα πληθυτσμού
Της Μαρίας Κυριακίδου